Recent ben ik gevraagd om een lezing te geven aan 40 praktijkondersteuners (POH’s)  in de 1^e lijn. Deze POH’s werken in de ketenzorg zodat er een kort lijntje is tussen de POH en de podotherapeut en de pedicure. Tijdens de drie uur durende lezing heb ik het met name gehad over de screening van de voet bij mensen met diabetes. Samen met de POH’s heb ik die avond gekeken naar de anatomie van de voeten, de bewegingen van de voet en hoe druk op de voet tot overdruk kan leiden. Maar het grootste deel van de avond hebben we het gehad over het monofilament.

Zo interessant kan zo’n monofilament niet zijn dat je daar ruim anderhalf uur over praat, hoor ik je denken, maar het gaat niet alleen over het monofilament, het gaat om het zeggen: ik weet het ook niet precies… hoe spannend dat ook is.

Wat doe je als je een monofilament op een voet zet, de cliënt niet reageert, maar je hoort opeens ja als je het monofilament van de voet afhaalt…;  reageert de patiënt wat trager? Voelt hij de opbouw van druk niet maar de verlichting van druk wel? Is de onderliggende vraag dan niet of de cliënt kan voelen dat de huid wordt doorboord of niet?

Als ik deze vragen aan de groep voorleg zijn er enkelen die het wel hebben meegemaakt. Anderen die zie ik denken, oh daar heb ik nooit op gelet, zo lang laat ik het monofilament niet op de voet staan. En dat vind ik nou leuk. Om een schijnbaar simpel onderzoekje, zoals het monofilament, diepgang te geven. Een moment om na te denken en soms te zeggen, joh ik weet dit niet. Bij wie kan je dan terecht?

Als diabetespodotherapeut binnen de keten heb ik makkelijker een ingang voor overleg. Ik stuur net even makkelijker binnen de keten een berichtje naar de desbetreffende POH. Want ook ik weet het soms niet. Mijn kennis ligt met name bij de voet. Maar de kennis van de POH ligt veel meer bij de patiënt, die kent zijn patiënten veel beter dan ik. Misschien reageert de cliënt wel trager omdat hij nieuwe medicijnen heeft gekregen, waar ik als diabetespodotherapeut geen zicht op heb. Ik ben zelf van de korte lijntjes. Ik heb nu al een paar POH’s gehad die via via hadden gehoord dat ik het leuk vind als ze een dagje komen meelopen. Zij geven mij wel eens aan dat ze soms een vraag hebben over de voeten van een patiënt met sims 0 of sims 1, waarbij ze twijfelen of de patiënt nog wel in de juiste sims-classificatie zit (sims classificatie is een model om het ‘stadium’ van voetproblemen bij diabetes aan te geven). Doordat de sims-classificatie zo laag is kan ik dan als podotherapeut niet meekijken. Dan geef ik het advies: stuur de patiënt in met een tijdelijk hogere sims-classificatie, en beschrijf je vraag. Wat is er nu precies waarom je twijfelt? Welke informatie heb je nog nodig? En bedenk hoe duidelijker je vraag is voor mij hoe duidelijker ik jou antwoord kan geven. Ik kijk naar de voeten, doe mijn onderzoek en kom tot een sims-classificatie. Vaak is die lager dan dat de aanvraag was, en wordt de patiënt teruggezet naar de juiste classificatie. De zorgmodule is niet een statische module maar een dynamisch product dat zorg op maat moet kunnen bieden.

Soms heb je een onderbuikgevoel, en past eigenlijk de uit onderzoek voortgekomen sims-classificatie niet bij de situatie van de patiënt. Dan kom je er met alleen de testen niet uit en kan je in samenspraak weloverwogen afwijken van de richtlijn. Dat zijn de momenten dat ik contact opneem met de POH. Ik probeer dan altijd even telefonisch contact te krijgen en spreek mijn onderbuikgevoel uit. Soms zegt de POH dat ze het snapt, maar dat het ongegrond is want…, maar soms zegt ze: ja, dat heb ik ook. Ik twijfelde ook al. Dan besluiten we in gezamenlijk overleg om een hogere sims-classificatie in te zetten dan dat er uit de meting komt. Door de uitkomst van het overleg te noteren in het patiëntendossier kunnen we deze classificatie onderbouwen en mogen we afwijken van de zorgmodule. Als een van de twee zegt: ‘dat wil ik niet, ik wil vast blijven houden aan de meting’, dan is dat de uitkomst van het overleg en blijft de classificatie staan.

Want hoe duidelijk het ook is omschreven in de zorgmodule, er blijven vragen liggen. Ik denk dat we daar niet bang voor moeten zijn maar dat we de vragen die we hebben mogen koesteren. Als je een vraag hebt, heb je nagedacht over het onderwerp. Als je een vraag hebt zoek je een antwoord. Zoek je iemand die dat misschien wel weet. En ik denk dat deze verbinding goud waard is. Want als ik durf te zeggen dat ik iets niet weet, hoop ik dat jij dat ook durft te zeggen; dat we zo van elkaar kunnen leren. Alle POH’s die met mij mee hebben gelopen hebben me de eerste maanden na de meeloopdag heel veel vragen gesteld. Maar ik merk dat dat minder wordt in de loop van de tijd. Als ik er naar vraag geven ze aan dat ze voldoende handvatten hebben om hun werk uit te voeren, en dan opeens, dan krijg ik toch weer een berichtje met een vraag. Leuk denk ik dan.

En wat doe ik nou als ik merk dat een cliënt alleen voelt dat het monofilament van de voet af wordt gehaald? Ik vind dat een afwijking van de protectieve sensibiliteit.

Nicollette van Kooten, diabetespodotherapeut. Als diabetespodotherapeut draag ik bij aan de complexe zorg rondom patiënten met diabetes mellitus.  Ik ben praktijkhouder van Voeten op Texel.

Reageren: klik hier