In de complexe wereld van de gezondheidszorg is effectieve communicatie een belangrijk aspect, ook – vooral –in de wondzorg. Effectieve communicatie tussen patiënten, zorgverleners en andere betrokken partijen kan niet genoeg benadrukt worden. Het lijkt zo eenvoudig, echter, zoals in elke vorm van interactie, kunnen er misverstanden ontstaan. Bijvoorbeeld door gebrek aan duidelijke instructies voor de patiënt. Als instructies hoofdzakelijk medische terminologie bevatten, kunnen ze verwarrend zijn, waardoor de patiënt niet begrijpt wat de therapie inhoudt. Hij zal daarmee minder geneigd zijn om therapietrouw te zijn. Begrijpelijke taal is daarom essentieel. Neem de tijd om uitleg te geven en check of men de boodschap begrepen heeft.

Niet alleen tussen patiënt en zorgverlener, ook tussen collega’s kan er gebrek zijn aan effectieve communicatie. Dit kan ook tot misverstanden leiden en zelfs tot verkeerde diagnoses. Bijvoorbeeld, als onvolledige informatie aan de arts/behandelaar wordt gegeven. Waar een wond onterecht wordt aangemerkt als ‘geïnfecteerd’, kan onnodig gestart worden met antibiotica. Daarom is het belangrijk dat we allemaal dezelfde taal spreken, op dezelfde manier rapporteren. Tegelijk is het nodig dat we allemaal dezelfde criteria hanteren om een diagnose te stellen. Richtlijnen en standaarden dienen als leidraad. Elke zorgverlener dient de richtlijnen die betrekking hebben op zijn vakgebied te kennen.

Communicatie wordt ook belemmerd door taalbarrières. Er zijn vertaalapps, en vaak is het mogelijk een tolk in te zetten, maar het blijft lastig communiceren. Er bestaat altijd de kans dat men wel verstaat wat de boodschap is, maar de essentie toch niet helemaal begrijpt. Dat kan bedreigend zijn voor patiënten. Ongewild kan het vertrouwen geschaad worden. En het kan therapietrouw belemmeren.

Het is belangrijk dat patiënten zich gehoord voeten en actief betrokken zijn bij het zorgproces. Luisteren naar elkaar, patiënt naar zorgverlener en zorgverlener naar patiënt, blijft essentieel. Neem de tijd. Ook als de tijd beperkt is. De uitdrukking ‘Twee keer zeggen, en een keer tekenen’, onderstreept het belang van herhaling en visuele ondersteuning bij communicatie. En het is waar. Het kost even tijd, maar levert ook tijd op. Het biedt de mogelijkheid om te checken of de ander begrepen heeft waar het om gaat. Het verkleint de kans op misverstanden.

Maar tijd, geduld, luisteren, optimale zorg, dat alles combineren is een grote uitdaging. Zeker in een tijd waarin de werkdruk hoog is, en alleen maar hoger lijkt te worden. We kunnen het belang ervan makkelijk vergeten in alle drukte.

Communicatie, het blijft een uitdaging. Laten we blijven streven naar effectieve communicatie, en naar een omgeving waarin alle betrokkenen een zichtbare, gelijkwaardige plaats hebben. Zorgvuldig onze woorden wegen. Luisteren, dat vooral. ‘Twee keer zeggen en een keer tekenen’; het kan een waardevol handvat zijn in de dagelijkse praktijk.

Emmy Muller, bestuurslid WCS Kenniscentrum Wondzorg

Reageren: klik hier